پاریس زیرزمینی، کاتاکومبها، جایی که تاریخ و فرهنگ به شکل بیسابقهای در دل سنگها و تونلها حفظ شده است، میزبان آثار پنهانی است که تنها معدودی از آنها آگاه هستند. یکی از این رازها، مجسمههای فرانسوا دکور است، مجسمهسازی که هم کارگر معدن بود و هم هنرمند. او در اواخر قرن هجدهم، در ساعات آزاد خود، به شکلی مخفیانه سه مجسمه کوچک و دقیق را در دل کاتاکومبها خلق کرد، آثاری که بازتابدهنده تجربیات نظامی و زندان او در جزایر مدیترانه هستند. این مجسمهها، با جزئیات معماری پیچیده، بازسازی قلعهها و ساختمانهای نظامی را به نمایش میگذارند و اکنون پس از مرمت، بخشی از جذابترین و مرموزترین بخشهای زیرزمین پاریس را تشکیل میدهند.
به گزارش هدف پرس به نقل از آرتنت؛ از مرکز فرماندهی زیرزمینی مقاومت فرانسه گرفته تا بقایای نیکلاس فلامل، فرانسوا رابله و مونتسکیو، کاتاکومبهای پاریس پر از کنجکاویهای تاریخی و فرهنگی هستند. یکی از اسرار کمتر شناختهشده این شبکه زیرزمینی، حداقل در زمان خلق آنها، سه مجسمه فرانسوا دکور است که گذشته جنگی خالقشان را جاودانه کردهاند.
دکور، که کارگر معدن بود، یکی از شمار نامعلومی از افرادی بود که در اواخر قرن هجدهم مسئول حفر و کار بر روی پایههای سنگ آهک پاریس بودند. قدیمیترین بخشهای زیرزمین گسترده پاریس به دوران روم بازمیگردد، زمانی که سنگ آهک برای ساخت شهری استفاده شد که بعدها به عنوان لوتستیا پاریزیوروم شناخته شد. برنامه تبدیل تونلها به مقبرهها در سال ۱۷۷۷ شکل گرفت، وقتی لوئی شانزدهم تصمیم گرفت فضای خالی زیرزمینی را با استخوانهای قبرستانهای پرشده شهر پر کند.
او که علاقه زیادی به حجاری داشت، کاتاکومبها را به کارگاه خصوصی خود تبدیل کرد. او در خارج از ساعات کاری در زمان ناهار و قبل و بعد از شیفتش مخفیانه به یک تونل جانبی میرفت و سه مجسمه کوچک اما بسیار دقیق را حک میکرد. هنر او از زمانش در ارتش الهام گرفته بود. او که از جنگ هفت ساله جان سالم به در برده بود، بخش زیادی از این جنگ را در زندان بریتانیا در جزیره مایورکا در سمت اسپانیایی مدیترانه گذرانده بود.
این مجسمهها تلاش دکور برای بازسازی از روی حافظه سه ساختمان بودند که او دیده بود. نخستین، با عنوان «پورت ماهون»، مکانی را که او در آن زندانی بود نشان میدهد: قلعهای با برجهای مرکزی، خانه دروازهای و دیوارهای دفاعی زاویهدار که به سمت بیرون و پایین کشیده شدهاند. مشخص نیست بازسازی او چقدر به واقعیت نزدیک بود، زیرا ساختمان محل زندانی شدن او در اواسط قرن نوزدهم جای خود را به قلعهای دیگر داده بود.
مجسمه دوم، به صورت برجسته بر روی دیوار حجاری شده است. شکلی از یک قلعه بر لبه یک صخره یا تپه را نشان میدهد. پشت قلعه، پلکانی بزرگ شبیه آکواِدوکت قرار دارد و در جلو، پلهای دیگر به پایین میرود. این مجسمه با عنوان «پورت فیلیپ» ممکن است بر اساس یادآوری قلعه سنت فیلیپ ساخته شده باشد، قلعهای اسپانیایی که در طول محاصره مایورکا در سال ۱۷۵۶ و پس از تصرف جزیره توسط نیروهای فرانسوی تخریب شد و دکور و هممحبوسانش آزاد شدند.
سومین مجسمه، ساختمانی با طراحی نئوکلاسیک را نشان میدهد. در جلوی آن پلکانی قرار دارد و نما گسترده و متقارن است، با پنجرهها و ستونهایی که فاصلهگذاری منظم دارند. اگرچه ساختمان به راحتی با هیچ نشانه برجستهای در مایورکا قابل تطبیق نیست، اما برچسب «کوارتیر دو کازرن» یا «محله پادگان» نشان میدهد که استفاده نظامی داشته است.
دکور از مایورکا جان سالم به در برد، اما در کاتاکومبها زنده نماند. مرگ به طور ناگهانی و غمانگیزی هنگام کار بر روی پلهای که میبایست آثارش را از خیابان قابل دسترس میکرد، او را فرا گرفت. وقتی سازه خراب شد و فرو ریخت، دکور آسیب دید و هرچند فوراً جان نباخت، اما جراحات ناشی از این حادثه در نهایت مرگبار بود.
خوشبختانه مجسمههای او باقی ماندهاند. آنها در طول انقلاب فرانسه آسیب دیدند، زمانی که دفنهای جمعی فضای کاتاکومبها را شلوغتر کرد، اما در سال ۱۸۵۴ مرمت شدند و از آن زمان توسط مرمتگران مراقبت شدهاند. این آثار که به طور مخفیانه ساخته شدهاند، اکنون به یکی از نقاط برجسته زیرزمین پاریس تبدیل شده و توقفی ضروری در هر تور راهنمایی شده محسوب میشوند.
