دانش‌آموزانی که هرگز مدارس غیرانتفاعی را تجربه نمی‌کنند

به‌طور طبیعی، انتظار می‌رود سطح آموزش و خدمات در مدارس غیرانتفاعی بهتر از مدارس دولتی باشد. این مدارس در قبال شهریه‌ای که از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، موظف‌اند کیفیت آموزش، امکانات و خدمات خود را ارتقا دهند. هرچند برخی مسئولان آموزش و پرورش معتقدند که تعداد محدودی از مدارس دولتی نیز آموزش سطح بالا ارائه می‌دهند، اما پذیرش در این مدارس غالباً منوط به کسب نمرات و معدل بالا است که بسیاری از دانش‌آموزان نمی‌توانند از این شرایط عبور کنند.
در مقابل، ثبت‌نام در مدارس غیرانتفاعی عمدتاً با توان مالی خانواده‌ها مرتبط است. به‌عنوان نمونه، مدارس سمپاد یا استعدادهای درخشان که آموزش‌های سطح بالا و باکیفیتی ارائه می‌دهند نیز برای ورود آزمون برگزار می‌کنند و بسیاری از دانش‌آموزان با وجود استعداد و علاقه، موفق به قبولی نمی‌شوند. بنابراین، خانواده‌هایی که توان مالی مناسبی دارند، معمولاً فرزندان خود را به مدارس غیرانتفاعی می‌سپارند تا آموزش بهتر و امکانات بیشتر را برای آن‌ها فراهم کنند.
شهریه مدارس غیرانتفاعی طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است؛ به‌طوری‌که سال تحصیلی گذشته حداقل شهریه ۱۰ میلیون تومان و حداکثر ۸۰ میلیون تومان بود، اما در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ این رقم به بازه ۲۰ میلیون تا ۱۴۵ میلیون تومان افزایش یافته است؛ یعنی حداقل شهریه به طور میانگین ۱۰۰ درصد رشد داشته است، درحالی که معمولا کم‌درآمدها مدارس غیرانتفاعی با پایین‌ترین شهریه‌ها را انتخاب می‌کنند. البته آموزش و پرورش می‌گوید این ارقام بسته به منطقه، نوع مدرسه و مقطع تحصیلی متفاوت است و شهریه‌های بالاتر از ۱۰۰ میلیون تومان مربوط به حدود دو درصد مدارس غیرانتفاعی تهران است.
جالب اینجاست که با وجود اعلام این سقف‌ها توسط آموزش و پرورش، برخی مدارس غیرانتفاعی حتی بیشتر از حد مجاز شهریه دریافت می‌کنند و هزینه‌های اضافی را تحت عنوان برنامه‌های فوق‌برنامه یا خدمات ویژه از والدین مطالبه می‌کنند. والدین بسیاری گلایه دارند که با وجود پرداخت شهریه‌های سنگین، همچنان مجبور به پرداخت مبالغ اضافه در قالب هزینه‌های غیررسمی هستند. این در حالی است که شهریه مصوب باید تمامی خدمات آموزشی، از جمله برنامه‌های فوق‌برنامه را دربرگیرد.
این وضعیت، چالشی جدی برای خانواده‌ها و دانش‌آموزانی است که توان مالی محدودی دارند اما آرزوی تحصیل در مدارس با کیفیت را در سر می‌پرورانند. بسیاری از والدین از سطح کیفیت مدارس دولتی رضایت ندارند و تمایل دارند فرزندانشان در مدارس با سطح بالای آموزش تحصیل کنند، اما با توجه به گرانی و افزایش هزینه‌ها، این آرزو برای اکثر خانواده‌ها دست نیافتنی باقی مانده است.
عدم دسترسی به آموزش باکیفیت، نه تنها فرصت‌های فردی دانش‌آموزان را محدود می‌کند، بلکه آینده کشور را نیز با چالش روبه‌رو می‌کند. زیرا تربیت نیروی متخصص، نخبه و کارآمد نیازمند فراهم آوردن فرصت‌های برابر آموزشی برای همه اقشار جامعه است.
در این میان، دولت و آموزش و پرورش باید اقدامات جدی و برنامه‌ریزی‌شده‌ای انجام دهند تا مدارس دولتی از نظر امکانات، نیروی انسانی، تجهیزات و کیفیت آموزشی ارتقا یابند تا دانش‌آموزان بدون دغدغه مالی بتوانند تحصیل باکیفیت را تجربه کنند. تنها در این صورت است که می‌توان امید داشت آینده تحصیلی و حرفه‌ای نسل آینده کشور تضمین شود.
در نهایت، این واقعیت تلخ را باید پذیرفت که اگر روند فعلی ادامه یابد، شکاف آموزشی بین طبقات جامعه بیشتر خواهد شد و آموزش به کالایی لوکس تبدیل می‌شود که تنها برای اقشار مرفه قابل دسترس‌ است. این مسئله‌ای است که جامعه و مسئولان نمی‌توانند نسبت به آن بی‌تفاوت باشند.