کشتی مِری رُوز (Mary Rose) رکورد جهانی گینس را برای بیشترین تعداد سلاح‌های قرون‌وسطایی بازیابی‌شده از یک لاشه کشتی در اختیار دارد.
به گزارش هدف پرس به نقل از آرت نت؛ وقتی که الکساندر مک‌کی (Alexander McKee)، تاریخ‌نگار نظامی بریتانیا، در سال ۱۹۶۵ جست‌وجوی خود را برای یافتن لاشه کشتی‌ها در نزدیکی جزیره وایت آغاز کرد، یک کشتی بود که بیش از بقیه امید داشت آن را پیدا کند: مِری رُوز این کشتی دوران تودور قرن‌ها از چشم گروه‌های جست‌وجو پنهان مانده بود و احتمالاً همچنان پنهان می‌ماند اگر نقشه‌ای متعلق به سال ۱۸۴۱ کشف نشده بود که محل نهایی قرارگیری آن را مشخص می‌کرد. اما یافتن کشتی فقط نیمی از کار بود. پس از شناسایی محل مری روز، چالش دشوارتر تازه آغاز می‌شد؛ چطور باید آن را به سطح آب بازگرداند؟
مری روز جایگاه ویژه‌ای در تاریخ دریایی انگلستان دارد. این کشتی در سال ۱۵۱۰ به دستور پادشاه ۱۹ ساله وقت، هنری هشتم (Henry VIII)، ساخته شد و نامش برگرفته از مریم مقدس و نشان خانوادگی تودورها بود. این کشتی از نخستین ناوهای جنگی بود که به سفارش تاج انگلیس ساخته شد. مری روز که چندین دهه پیش از تأسیس رسمی نیروی دریایی سلطنتی وجود داشت، به یکی از عناصر محوری فرهنگ و حافظه جمعی بریتانیا تبدیل شد؛ چنان‌که مک‌کی برای یافتن آن عنوان «شوالیه» دریافت کرد.
پس از آنکه مری روز سی سال خدمت جنگی را پشت سر گذاشت، سرنوشتش در ۱۹ ژوئیه ۱۵۴۵ رقم خورد. او به قصد مقابله با ناوگان فرانسوی از ساحل پورتسموث همان‌جایی که ساخته شده بود ــ به دریا زد؛ اما نه با حمله دشمن، بلکه با یک تندباد ناگهانی که هنگام چرخش، کشتی را به پهلو برگرداند، غرق شد. طبق گزارش فرانسوا واندِردِلفت (Francois van der Delft)، سفیر اعزامی نزد هنری هشتم، این حادثه تقریباً تمام ۵۰۰ خدمه را با خود به قعر آب برد. او در گزارشی محرمانه به شارل پنجم (Charles V)، امپراتور مقدس روم، آخرین لحظات کشتی را نتیجه «بی‌احتیاطی و بداقبالی» توصیف کرد.
طبق همان گزارش، انگلستان قصد داشت محل کشتی را پیدا کند تا توپ‌هایش را نجات دهد. اگر چنین تلاشی انجام شد، هرگز به نتیجه نرسید.
وقتی تیم مک‌کی در سال ۱۹۷۱ کشتی را یافت، مری روز تقریباً کاملاً سالم باقی مانده بود. گل‌ولای نرم و آب‌های بدون اکسیژن باعث شده بودند نه‌تنها بدنه کشتی، بلکه بسیاری از اشیای دوران تودور درون آن نیز حفظ شوند. غواصان با بشقاب‌های غذاخوری منقوش به حروف اول نام هنری هشتم، یک جفت دستکش چرمی شکار با شاهین و مجموعه بزرگی از بقایای استخوانی انسان به سطح بازگشتند، بقایایی که تحلیل دی‌اِن‌اِی نشان می‌دهد اعضای کشتی از مناطقی به دوری شبه‌جزیره ایبری و ساحل شمال آفریقا بوده‌اند. این یافته تصور پیشین درباره ترکیب قومی و فرهنگی نیروی دریایی در نخستین سال‌های شکل‌گیری آن را به چالش کشید.
اما باشکوه‌ترین کشفیات، حجم عظیم سلاح‌های قرون‌وسطایی بود که همراه کشتی یافت شد. به گفته بنیاد مری روز، سازمان غیرانتفاعی مسئول حفاظت از کشتی، لاشه کشتی شامل ۹۱ توپ، ۱۷۲ کمان بلند و ۲۰۰۰ تیر بود، به‌علاوه شمشیرها، خنجرها و نیزه‌های بی‌شمار. در مجموع بیش از ۸۳۰۰ سلاح بازیابی شد. دستاوردی که در سال ۲۰۲۲ رکورد جهانی گینس را برای بنیاد به ارمغان آورد.
بسیاری از این اشیا اکنون همراه با خود کشتی در موزه مری روز در پورتسموث به نمایش گذاشته شده‌اند. یک دهه پس از کشف، بخش‌های سالم کشتی با کمک یک جرثقیل مخصوص از بستر دریا بالا کشیده شد. سپس بقایا روی یک بارج قرار گرفت و به محوطه تاریخی اسکله بازگردانده شد؛ همان‌جایی که پنج قرن پیش ساخته شده بود.
این مقاله بخشی از مجموعه «شکار» است؛ مجموعه‌ای که به بررسی هنر و آثار باستانی می‌پردازد که افسوس از دست رفته‌اند. از صندوق عهد تا مقبره کلئوپاترا (Cleopatra’s tomb)، این گنجینه‌های افسانه‌ای ذهن مورخان و باستان‌شناسان را برای قرن‌ها مشغول نگه داشته‌اند، حتی اگر همچنان زیر لایه‌هایی از شن، سنگ و تاریخ مدفون مانده باشند.
