سال‌ها حضور مستمر و پیوسته دکتر رائد فریدزاده در بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی و تداوم آن در دولت‌های دوازدهم و سیزدهم و حالا دولت دکتر پزشکیان، می‌تواند نقطه عطفی در سینمای ایران در عرصه بین‌المللی و زمینه‌ساز تحولی مهم در تولیدات مشترک با دیگر کشورها باشد. از آغاز دولت دوازدهم تا به امروز، عقد تفاهم‌نامه‌های متعدد سینمایی میان ایران و کشورهای مختلف به دلیل مشکلات ساختاری و محدودیت‌های بانکی باعث شده‌اند که سینمای ایران نتواند به‌طور کامل از این همکاری‌ها بهره‌مند شود. با حضور فریدزاده و توانایی او در دیپلماسی سینمایی، امید است که این همکاری‌ها رونق بیشتری پیدا کند و تعاملات بین‌المللی در سینما به سطح بالاتری ارتقا یابد.
چالش‌های ساختاری سینمای ایران
سینمای ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های بسیاری روبرو بوده است، از جمله کاهش تولیدات، کاهش کیفیت فیلم‌ها، افزایش بی‌رویه و بی‌منطق هزینه تولید فیلم‌های سینمایی و شکاف طبقاتی-اقتصادی بین دست‌اندرکاران سینما، محدودیت‌های مالی گسترده و عدم تمایل شرکت‌های بزرگ اقتصادی برای ورود به سینما چه در قالب سرمایه‌گذار و چه به عنوان اسپانسر که بخش بزرگی از آن ناشی از گسترش دامنه و افزایش کیفیت آثار سکوهای نمایش خانگی است.
یکی از مهم‌ترین مشکلات، وضعیت بد معیشتی سینماگران و بیکاری گسترده آن‌ها است. بسیاری از سینماگران، به‌ویژه کسانی که در بخش‌های فنی و پشت صحنه فعالیت می‌کنند، به دلیل تضعیف خانه سینما و فقدان حمایت‌های کافی، با مشکلات جدی در تأمین معاش خود روبرو هستند. به نظر می‌رسد که نبود امنیت شغلی و عدم وجود نظام‌های حمایتی قوی، شرایط اقتصادی این قشر را به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
این وضعیت به‌ویژه در شرایطی که تعداد فیلم‌های اجتماعی کاهش یافته و بیشتر تولیدات سینمایی به سمت فیلم‌های کمدی و تجاری متمایل شده‌اند، وخیم‌تر شده است. این تغییر جهت سینما به سوی فیلم‌های کمدی باعث شده تا فیلم‌های اجتماعی که به مسائل جدی جامعه می‌پردازند، کمتر مورد توجه قرار گیرند و در نتیجه سینماگران فعال در این حوزه با مشکلات بیشتری مواجه شوند. عدم استقبال از فیلم‌های اجتماعی و محدودیت‌های مالی در ساخت آن‌ها، کارگردانان و نویسندگان را از فعالیت در این زمینه ناامید کرده است.
نیاز به امنیت شغلی و ارتقاء سطح صنوف سینمایی
یکی از راهکارهای کلیدی برای بهبود وضعیت سینماگران، تبدیل صنوف سینمایی از وضعیت کارگری به اتحادیه‌ها و صنوف هنری مستقل است. در بسیاری از کشورهای طراز اول سینما، اتحادیه‌های سینمایی قوی و رسمی وجود دارد که از حقوق و منافع سینماگران حمایت می‌کند. این اتحادیه‌ها نقش مهمی در تأمین امنیت شغلی، افزایش و ایجاد تعادل در دستمزدها و ایجاد شرایط کاری بهتر ایفا می‌کند. تبدیل صنوف سینمایی ایران به اتحادیه‌های رسمی می‌تواند گامی مهم در جهت تأمین امنیت شغلی سینماگران و بهبود شرایط کاری آن‌ها باشد.
در حال حاضر، بسیاری از سینماگران بدون قراردادهایی ضامن امنیت شغلی و با دستمزدهای پایین به فعالیت مشغول هستند. نبود حمایت‌های قانونی و صنفی مناسب، آن‌ها را در معرض تحمل فشار زندگی و عدم تمرکز کافی بر وظایف حرفه‌ای قرار داده است. این وضعیت نه‌تنها بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه در درازمدت با بروز نارضایتی بیشتر باعث کاهش کیفیت آثار سینمایی نیز خواهد شد.
وضعیت ناهمگون تولیدات سینمایی
در سال‌های اخیر، سینمای ایران با پدیده‌ای مواجه شده که در آن بخش عمده‌ای از تولیدات سینمایی به فیلم‌های کمدی اختصاص یافته است. این فیلم‌ها به دلیل استقبال گسترده از سوی مخاطبان و سودآوری بالا، توانسته‌اند سهم قابل توجهی از بازار سینمایی را به خود اختصاص دهند. در حالی که این نوع فیلم‌ها جذابیت‌های خاص خود را دارند، تمرکز بیش از حد بر آن‌ها باعث شده است که فیلم‌های اجتماعی که به مسائل و مشکلات جامعه می‌پردازند، نادیده گرفته شوند.
سینمای اجتماعی ایران همواره نقش مهمی در بازتاب مسائل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی داشته است، اما در سال‌های اخیر به دلیل محدودیت‌های مالی و عدم حمایت‌های کافی، این نوع سینما به حاشیه رانده شده است. بسیاری از کارگردانان و نویسندگان که در این حوزه فعالیت می‌کنند، به دلیل کمبود بودجه و مشکلات مالی، قادر به ساخت آثار خود نیستند و این موضوع باعث بروز بیکاری در میان فیلمسازان و تهیه‌کنندگانی شده است که در ساخت فیلم‌های ژانر غیرکمدی سال‌ها فعال بوده‌اند و گاهی حاضر به پذیرش الگوی فعلی تولید و پخش نیستند.
فرصت‌های بین‌المللی و تولیدات مشترک
در این میان، یکی از فرصت‌های بزرگ برای بهبود وضعیت سینماگران و صنعت سینما، تولیدات مشترک بین‌المللی است. تولیدات مشترک می‌توانند علاوه بر تأمین مالی با جذب سرمایه خارجی برای سینمای شناخته شده‌ی ایران، باعث انتقال تجربیات و دانش سینمایی شوند و سطح کیفی آثار را ارتقا دهند. با توجه به جایگاه ایران در سینمای جهان، بسیاری از کشورهای منطقه و حتی کشورهای اروپایی علاقه‌مند به همکاری سینمایی با ایران هستند. این همکاری‌ها می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای سینماگران ایرانی فراهم کند و شرایط بهتری برای تولید فیلم‌های باکیفیت ایجاد نماید.
اما همچنان یکی از موانع اصلی در مسیر تحقق این همکاری‌ها، مشکلات گسترده مالی بین‌المللی در قالب مراودات بانکی و دسترسی محدود به منابع مالی خارجی است. تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی باعث شده‌اند که سینماگران ایرانی نتوانند به‌طور کامل از سرمایه‌گذاری‌های خارجی بهره‌مند شوند. حل این مشکل نیازمند دیپلماسی فعال فرهنگی و اقتصادی است که بتواند راهکارهایی برای رفع این محدودیت‌ها پیشنهاد کند.
نقش دکتر فریدزاده در تقویت دیپلماسی سینمایی
با حضور دکتر رائد فریدزاده در رأس سازمان سینمایی، امید است که دیپلماسی فرهنگی و سینمایی ایران به سطح جدیدی برسد. فریدزاده با تجربه‌های گسترده در همکاری‌های بین‌المللی و توانایی در گسترش ارتباطات هنری، می‌تواند نقش مهمی در تسهیل تولیدات مشترک سینمایی ایفا کند. او قادر است با بهره‌گیری از شبکه‌های بین‌المللی و ظرفیت‌های موجود در عرصه هنر و فرهنگ، فرصت‌های جدیدی را برای سینماگران ایرانی فراهم کرده و جذب سرمایه از سوی بنیادهای سینمایی و شرکت‌های خارجی را تسهیل نماید.
یکی از اهداف مهم حضور فریدزاده در این جایگاه، می‌تواند توسعه صادرات فرهنگی ایران از طریق سینما باشد. سینمای ایران که همواره به‌عنوان یکی از موثرترین ابزارهای معرفی فرهنگ و هنر ایران در جهان شناخته می‌شود، می‌تواند از این طریق جایگاه خود را در سطح بین‌المللی ارتقاء دهد. تولیدات مشترک با کشورهای دیگر و حضور پررنگ سینماگران ایرانی در جشنواره‌های جهانی نه تنها به تقویت موقعیت ایران در عرصه بین‌المللی کمک خواهد کرد، بلکه زمینه‌ساز همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی بیشتری نیز خواهد شد. در نهایت، با وجود چالش‌های فراوان، حضور دکتر رائد فریدزاده می‌تواند زمینه‌ساز تحولی مهم در سینمای ایران و بهبود وضعیت اهالی سینما و مهم‌تر از آن تحقق عینی شعار دولت چهاردهم، یعنی وفاق ملی در بین سینماگران باشد.
