هدف پرس گزارش می دهد
بازار اجاره مسکن در تابستان ۱۴۰۴، به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، با رکودی بی‌سابقه مواجه شد؛ رکودی برخاسته از کاهش شدید توان اقتصادی خانوارها، تحولات سیاسی منطقه‌ای، و تغییرات جمعیتی چشمگیر. برخلاف روند سال‌های گذشته که تابستان‌ها با اوج‌گیری معاملات همراه بود، امسال نشانه‌های یک “تابستان خاموش” در بازار اجاره به‌وضوح دیده شد.
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم اجاره مسکن در بهار ۱۴۰۴ به ۳۹.۲ درصد رسید اما در تابستان به ۲۶.۳ درصد کاهش یافت. این افت نه ناشی از کنترل قیمت‌ها، بلکه نتیجه مستقیم کاهش تقاضای مؤثر در بازار بود. در مناطق مرکزی و جنوبی تهران، نسبت تعداد فایل‌های جدید اجاره به معاملات قطعی به بیش از ۳.۵ برابر رسید، که نشان‌دهنده عقب‌نشینی جدی مستاجران از بازار است.
در برخی مناطق جنوبی تهران مانند نازی‌آباد، شهرری و فلاح، متوسط نرخ رهن کامل برای واحدهای ۶۰ تا ۸۰ متری از ۹۰۰ میلیون تومان در تابستان ۱۴۰۳ به حدود ۷۰۰ میلیون تومان در تابستان ۱۴۰۴ کاهش یافته است. در غرب تهران، میانگین اجاره ماهانه واحدهای دوخوابه از ۱۲ میلیون به حدود ۹.۵ میلیون تومان کاهش داشته است.
در مقابل، در مناطق شمالی مانند زعفرانیه، نیاوران و فرمانیه، قیمت‌ها همچنان بالاست. بر اساس داده‌های پلتفرم‌های ملکی، متوسط رهن کامل واحدهای مسکونی در ونک بین ۱.۵ تا ۹ میلیارد تومان گزارش شده و در برخی موارد مالکان برای واحدهای لوکس بیش از ۱۵ میلیارد تومان رهن کامل درخواست کرده‌اند.
یکی از عوامل اصلی افزایش عرضه، خروج گسترده مهاجران خارجی، به‌ویژه افغان‌ها بود. بر اساس آمار منتشر شده توسط اداره مهاجرت، در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، حدود ۴۰۰ هزار مهاجر غیرقانونی از کشور خارج شده‌اند. این خروج، در مناطقی مانند شوش، مولوی و یافت‌آباد، باعث خالی ماندن تعداد قابل‌توجهی از واحدهای اجاره‌ای شد.
همچنین، تأثیر جنگ کوتاه‌مدت ایران و اسرائیل در بهار ۱۴۰۴، که موجب افت نسبی معاملات خرید و فروش شد، به بازار اجاره نیز سرایت کرد. بسیاری از مستاجران و موجران، در فضای بی‌ثباتی و نااطمینانی، به انعقاد قراردادهای ۳ تا ۶ ماهه روی آوردند. این مسئله باعث شد اوج سنتی جابه‌جایی‌ها در تیرماه، به مرداد یا حتی شهریور موکول شود.
با وجود اعلام سقف ۲۵ درصدی افزایش اجاره‌بها از سوی دولت، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد در ۴۰ درصد موارد در مناطق شمالی و ۲۰ درصد در مناطق مرکزی تهران، این سقف رعایت نشده است. در برخی محلات مانند پاسداران، مستاجران با پیشنهاد افزایش‌های تا ۷۰ درصدی مواجه شده‌اند.
از سوی دیگر، طبق آمار اتحادیه مشاوران املاک، تعداد قراردادهای اجاره ثبت‌شده در تهران در تیرماه ۱۴۰۴ نسبت به تیر ۱۴۰۳ حدود ۲۳ درصد کاهش یافته، در حالی که تعداد فایل‌های عرضه‌شده در پلتفرم‌های آنلاین حدود ۴۵ درصد افزایش یافته است.
با رکود معاملات و افزایش هزینه ساخت‌وساز، سرمایه‌گذاران نیز از ورود به بازار اجاره خودداری کرده‌اند. افزایش ۴۷ درصدی قیمت سیمان و ۵۸ درصدی قیمت آهن‌آلات در نیمه اول ۱۴۰۴ باعث توقف بسیاری از پروژه‌های کوچک و متوسط مسکونی شده است؛ امری که در صورت تداوم، می‌تواند منجر به کمبود عرضه و بازگشت روند صعودی قیمت‌ها در آینده‌ای نزدیک شود.
در مجموع، تابستان ۱۴۰۴ برای بازار اجاره، فصل سکوت و احتیاط بود؛ فصلی که در ظاهر به نفع مستاجران تمام شد، اما نشانه‌هایی از بحرانی پنهان در آینده را نیز با خود دارد
