اقتصاد ایران با مشکلات متفاوت و البته عمیقی در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله تولید، صنعت و کشاورزی مواجه است که این موضوع تاثیر مستقیم در بازار کار هم گذاشته است.هر چند که در ابتدای فعالیت دولت سیزدهم و مجلس یازدهم رفع مشکلات معیشتی مردم در شعارها به پررنگ بود ولی حالا هیچ اثری از دغدغه‌های امروز معیشتی مردم در میان دغدغه‌های مسئولان و نمایندگان دیده نمی‌شود! بخش عمده‌ای از مسائل امروز و دغدغه‌های مسئولان به موضوعاتی نظیر فرزندآوری، ازدواج زودهنگام، ممنوعیت وسایل پیشگیری از بارداری، حجاب، بودجه بخش‌های فرهنگی-مذهبی و نهادهای حاکمیتی و انقلابی، فیلترینگ و … اختصاص پیدا کرده و در این میان معیشت مردم چندان مساله مهمی‌برای آنها نیست .
بر اساس گزارش جدید مرکز آمار، در سال گذشته بالاترین افزایش هزینه مربوط هتل و رستوران با ۶۰ درصد بوده است و بعد از آن گروه شکر، مربا، عسل، شکلات و شیرینی با ۵۸.۳ درصد قرار دارد. در سایر اقلام نیز ماهی‌ها و صدفداران ۵۷.۵ درصد و شیر، پنیر و تخم مرغ، ۵۵.۱ درصد نسبت به پارسال گران شده‌اند. افزایش قیمت در برخی گروه‌های دیگر شامل رشد ۴۸.۸ درصدی مسکن، آب، برق و گاز، سبزیجات ۴۹.۸ درصد، میوه و خشکبار ۴۳.۴ درصد و خوراکی‌ها ۴۰.۱ درصد ثبت شده است. بالاترین میزان تورم سالانه نیز به گروه روغن‌ها و چربی‌ها با ۸۵.۹ درصد و همچنین شیر، پنیر و تخم مرغ با ۷۱.۴ درصد اختصاص دارد. گوشت قرمز هم بالای پنجاه درصد رشد قیمت داشته است.
ایران در حال حاضر یکی از پنج کشور جهان با بیشترین نرخ تورم است و همین مساله معیشت تعداد زیادی از مردم را زیر فشار مضاعف قرار داده است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ تورم ۱۲ ماهه در گروه خوراکی‌ها بین 61 درصد برای دهک دهم است. یکی از مهم‌ترین علت‌ها وضع اقتصادی خانوار است. کسانی که درآمد کافی برای مصرف انواع مختلف مواد غذایی ندارند، قطعا از خوردن بسیار از ریزمغذی‌ها (ویتامین‌ها و مواد معدنی) محرومند. علت دیگر عادات غذایی فردی و اجتماعی است که می‌تواند منجر به گرسنگی سلولی شود.
رشد هزینه‌های تامین معیشت و تهیه کالاهای اساسی به رتبه‌ای در ایران رسیده که حتی شاخص‌های مصرف کالا نشان از ضعف شدید توان مالی خانواده‌ها بویژه در دهکهای آسیب پذیر جامعه، دارد. بخشی بزرگی از مردم ایران دیگر توانایی خرید اساسی ترین کالاهایی که برای حفظ سلامتی مفید هستند نظیر گوشت قرمز را نداشته و مصرف این کالا به پایین ترین حد خود طی سال‌های اخیر رسیده است. تا اوایل سده ۱۹ مفهوم غذاخوردن فقط پرکردن شکم بود و احساس گرسنگی بشر را وادار می‌کرد تا آنچه را در دسترس خود می‌دید بدون توجه به کمیت و کیفیت آن مصرف کند. رشد شهرنشینی باعث ایجاد تغییرات زیادی در تغذیه بشر شده است ولی در سال‌های اخیر علی رغم رشد و توسعه فناوری در دنیا، شاهدیم که همچنان 768 میلیون نفر در دنیا در سال 2020 گرسنه مزمن بودند.
از سوی دیگر بر اساس آمار رسمی منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی در 20 سال منتهی به سال 1397 شاهد روند نسبتا با ثبات و صعودی در تولید محصولات کشاورزی در کشور بوده‌ایم به گونه‌ای که تولیدات محصولات کشاورزی از 65.2 میلیون تن در سال 1379 به 117.8 میلیون تن در سال 1397 رسیده است
افزایش قیمت با رشد تورم در اقتصاد ایران به شدت زندگی مردم را تحت تاثیر قرار داده است و کیفیت زندگی را در ایران برای بسیاری از مردم به پایین سطح ممکن رسانده است. خیلی از خانواده هایی که در دهکهای پایین جامعه قرار گرفته اند به دلیل همین رشد قیمت‌ها و کاهش توان خرید، کالاهای اساسی و مورد نیاز خود را یا محدود مصرف می‌کنند یا اصلا مصرف نمی‌کنند.
نرخ بالای تورم از یک سو و سرکوب دستمزدی و رشد بیکاری از سوی دیگر باعث سقوط قدرت خرید شده و بیشترین ضربه را به سبد خوراکی‌ها وارد کرده و گزارش‌های مختلف نشان از کاهش شدید مصرف گوشت قرمز، برنج ایرانی، لبنیات و حبوبات دارد.
آخرین گزارش‌های مرکز آمار ایران درباره نرخ تورم نشان می‌دهد بیشترین افزایش نرخ مواد غذایی نسبت به سال های گذشته در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، اقلام ماهی و گوشت گاو یا گوساله بوده است. پس از آن نیز برنج، شکر، نان، لبنیات و روغن با بیشترین تغییرات قیمتی مواجه بوده است. میزان مصرف ماهانه لبنیات در این خانوار‌ها نیز ۸ کیلو است. اما هر فرد باید روزانه ۵۰۰ گرم لبنیات مصرف کند که ایرانیان این مقدار را مصرف نمی‌کنند.
نکته مهم این که آمار‌های مطرح شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، سرانه مصرف مردم در سال ۹۷ و ۹۸ را نشان می‌دهد. سال‌هایی که تورم آن بسیار کمتر از سال ۹۹ و ۱۴۰۰و امسال بود.
علاوه بر این ۶۰درصد درآمد خانوار صرف هزینه‌های مسکن می‌شود و مردم با ۴۰درصد باقی‌مانده باید سایر هزینه‌ها را بدهند و به نظر می‌رسد داشتن سرپناه و دیگر هزینه‌ها بر تامین کالری مقدم است.
پس از شیوع کرونا، مصرف گوشت قرمز حدود ۷۲ درصد کاهش پیدا کرده و حدود ۱۵درصد از خانواده‌های بیکارشده پس از شیوع کرونا، حتی پیش از دوره بیکاری نیز توان خرید گوشت قرمز به صورت ماهانه را نداشته‌اند.
هم چنین بر اساس داده‌های مرکز آمار، نرخ تورم مواد غذایی سه دهک پایین درآمدی در شهریور امسال به بالای ۶۰ درصد رسیده است؛ در این میان دهک اول درآمدی تورم کمتری نسبت به دهکهای پایین درآمدی متحمل شده‌اند؛ نرخ تورم خوراکی دهکهای پایین درآمدی بالای ۶۱ درصد است و تورم تحمیلی بر فقرا در حال حاضر ۴ واحد درصد بیشتر از پردرآمدهاست.
