به گزارش هدف پرس: «مادرم میخندد» نوشته شانتال آکرمن، فیلمساز و نویسنده بلژیکی، روایتی صمیمی و در عین حال عمیق از رابطه میان مادر و دختر است؛ رابطهای که در آن خندههای مادر، سکوتها و لحظههای روزمره، جلوهای از درد و خاطرات تلخ را به همراه دارد. آکرمن در این کتاب با زبانی صریح و صادقانه، نگاه خود به مرگ، حافظه و فقدان را بازتاب میدهد و زندگی روزمره را با شیوهای نزدیک به سینما ثبت میکند.
کتاب داستان دختری است که رد حقیقتی پنهان و دشوار را در مواجهه با مادرش دنبال میکند. زمانی که حضور و توان مادر در زندگی کاهش مییابد، نویسنده میکوشد با ثبت خندهها، حرکات جزئی و ریتم مداوم روزمره، گذر زمان را به تصویر بکشد. این توجه دقیق به جزئیات ساده، خواننده را به دنیای درونی شخصیتها نزدیک میکند؛ همان روشی که در فیلمهای آکرمن نیز به چشم میخورد و حالا در ادبیات او بازتاب یافته است.
آکرمن با حذف فاصله میان نوشتن و زیستن، سوگ را هم در محتوا و هم در ساختار روایت بازتاب میدهد. حرکت میان گذشته و حال، تغییر زاویه دید، تکگوییهای درونی و بیاعتنایی آگاهانه به علائم نگارشی، ساختاری سیال و منعطف خلق کرده که ثبت احساسات و خاطرات پیشاز آنکه قالب منظم پیدا کنند ممکن میسازد. این سبک خاص، همراه با ریتم تأملآمیز و بازتابهای لحظهای، خواننده را درگیر تجربهای متفاوت و تأملبرانگیز میکند.
مادر آکرمن در زندگی و آثار او نقش محوری دارد؛ زنی با گذشتهای دشوار که اغلب سکوت میکند. حتی خندههای او، گاه بازتاب درد و تلاش برای محافظت است و نه شادی واقعی. این پیچیدگی باعث شده کتاب نمونهای برجسته از ادبیات خودزندگینامهنویسی معاصر باشد که خاطره و زبان را به ابزار بیان عواطف و تجربههای انسانی بدل میکند. تصاویر خانوادگی و فریمهایی از فیلمهای آکرمن نیز در کتاب گنجانده شدهاند تا خواننده همزمان با روایت متن، تجربهای تصویری نیز داشته باشد و به دنیای شخصی نویسنده نزدیک گردد.
شانتال آکرمن، فیلمساز و پیشگام سینمای فمینیستی، با سبک مینیمال و تمرکز بر زندگی روزمره زنان، مسیر نوآورانهای در سینما خلق کرد. آثار او، که شامل حدود چهل فیلم است، در سراسر جهان به نمایش درآمده و الهامبخش نسلهای بعدی فیلمسازان مستقل بودهاند. شاید بتوان مهمترین فیلم او را «ژان دیلمان، شماره 23 خیابان دو کومرس، 1080 بروکسل» معرفی کرد. این فیلم تا دههها بهعنوان یک تجربه مهم سینمایی مورد مطالعه و تحسین قرار گرفته است و در دسامبر ۲۰۲۲ توسط مجله بریتانیاییSight & Sound بهعنوان بهترین فیلم تمام تاریخ انتخاب شد.
کتاب «مادرم میخندد» اثر شانتال آکرمن، منتشرشده توسط نشر دانان، اثری تأملبرانگیز و خواندنی برای علاقهمندان ادبیات خودزندگینامه و هنر معاصر است. این کتاب با ترجمه میترا زارعی از زبان فرانسه به فارسی منتشر شده است. وفاداری به لحن نویسنده، حفظ ریتم خاص جملهها و بازتاب ساختار شکسته و پرنوسان متن، از دغدغههای اصلی مترجم بوده تا مخاطب فارسیزبان بتواند به جهان ذهنی و عاطفی آکرمن نزدیک شود؛ جهانی شکننده، درخشان و عمیقاً انسانی.
این کتاب یادآور آن است که ثبت لحظههای بهظاهر عادی، خود نوعی مقاومت در برابر فراموشی است؛ همانگونه که آکرمن در سینما و نوشتار، زیستن را در مرز خاموشی حفظ میکند.
