در جریان جنگ ۱۲روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی، جامعه ایران آزمونی مهم در حوزه تولید، مدیریت منابع و کنترل بازار را پشت‌سر گذاشت. این بحران نشان داد ظرفیت تولید داخلی و حمایت‌های دولتی تا چه حد می‌تواند ثبات اقتصادی و اجتماعی را حفظ کند.
در روزهای ابتدایی جنگ، دولت با صدور دستورالعمل‌هایی برای استمرار تولید، تأمین مواد اولیه، تثبیت قیمت‌ها و تسهیل لجستیک، مانع از اختلال در بازار شد. بسیاری از کارخانه‌ها شبانه‌روزی فعالیت کردند و تولیدکنندگان داخلی در حوزه‌های غذایی، بهداشت و دارو، نقش اصلی را در تأمین نیازها ایفا کردند.
دولت با ارائه مشوق‌هایی چون تخصیص سوخت ترجیحی، تسهیل واردات مواد اولیه و حمایت از صنایع کوچک، تلاش کرد زنجیره تولید را حفظ کند. این اقدامات، علاوه بر آثار اقتصادی، اعتماد عمومی را تقویت کرد.
با آغاز درگیری‌ها، هجوم به فروشگاه‌ها و جایگاه‌های سوخت افزایش یافت، اما عرضه بنزین بدون اختلال ادامه یافت که بیانگر آمادگی زیرساختی کشور در حوزه انرژی بود. در بخش کالاهای اساسی نیز، افزایش تقاضا و نوسانات بازار، زمینه‌ساز سوءاستفاده شد. قیمت برخی اقلام مانند برنج، روغن و میوه در برخی مناطق، به‌ویژه شهرهای مرزی، به‌طور غیرمنطقی افزایش یافت.
در واکنش، دولت و نهادهای نظارتی اقداماتی چون واردات فوری، تشدید بازرسی‌ها و برخورد با انبارهای غیرقانونی را در پیش گرفتند. با این حال، ناهماهنگی در توزیع و ضعف نظارت میدانی، مشکلاتی را در برخی مناطق باقی گذاشت.
واکنش عمومی مردم نیز قابل‌توجه بود؛ برخلاف برخی کشورها که بحران به غارت می‌انجامد، در ایران رفتارها عمدتاً محتاطانه و در چارچوب ذخیره‌سازی محدود باقی ماند. این امر نشان‌دهنده بلوغ اجتماعی و تجربه تاریخی در مواجهه با بحران‌هاست.
در مجموع، این جنگ کوتاه، آزمونی برای تاب‌آوری اقتصادی کشور بود. اگرچه چالش‌هایی چون احتکار و افزایش قیمت‌ها وجود داشت، اما پایداری تولید، تداوم عرضه و حفظ آرامش عمومی، از نکات مثبت آن بود.
این تجربه بار دیگر ضرورت تقویت تولید داخلی، کاهش وابستگی، حمایت هدفمند از صنایع و ارتقای بهره‌وری را یادآوری کرد. اگر تولید، خط مقدم اقتصاد ملی تلقی شود، حتی در سخت‌ترین شرایط نیز می‌توان ثبات کشور را حفظ کرد.
این تکرار تجربه که بار اول در جنگ تحمیلی با عراق اتفاق افتاد بیانگر اعتماد مردم به حاکمیت و انتخاب درست در انتخابات ریاست‌جمهوری و همچنین باور دولت به خدمت به آحاد مردم بود.
تولید همچنان در خط اول مقابله با دشمن قرار دارد و با این اتفاق حاکمیت نیز باید بدرستی پشتیبان تولیدکنندگان باشد.با پرهیز از تصمیمات خلق الساعه ،بروکرلسی دست و پا گیر، چالش درحمایت های تسهیلاتی و نگاه از بالا به پایین راه ها بسرعت هموار
(دکتر مهدی کریمی تفرشی/ پژوهشگر دیپلماسی اقتصادی، کارآفرین برتر جهان اسلام، رئیس کسب و کارهای جاده ابریشم)
